Einde India 2008

Onze laatste dag in India begint met een heerlijk ontbijt met dosa en rode en witte chutney. Als de vrouw van Dr. Rao kookt gaan Sanne en ik kijken hoe ze het doet. De avond van tevoren heeft ze rijst en urad dal (gespleten black gram) in een 3:1 verhouding 3-4 uur laten weken in water en daarna met wat zout vermalen tot een pannenkoekendeeg. Dit heeft ze de hele avond laten staan en het bakken gaat zoals in het filmpje. Wat ze eroverheen sprenkelt is olie. De pan is volgens Mrs. Rao een anti-aanbakpan, maar ziet er volgens mij uit als een gewone gietijzeren, zonder tefal-laagje. In de pan zelf gaat geen olie trouwens, alleen over de dosa. De dosa kun je los serveren met sausjes of suiker, of vullen met aardappelcurry of uien voordat je hem 2 keer dubbelslaat.

Na het één en ander uitzoeken op internet over plaatsen van winkeltjes is het tijd om de laatste souvenirs te kopen. We besluiten om naar de Dilli Haat in New Delhi te gaan. Loek wilde eigenlijk al naar de oudere Dilli Haat (wij zijn bij de nieuwe geweest), omdat daar allerlei ambachtsproducten verkocht worden. De DH in ND bestaat uit ongeveer 100 kleine winkeltjes met kleding, sieraden, beeldjes en eten. Heel leuk om doorheen te lopen en hier hebben we ook de meeste dingen kunnen kopen die we nog nodig hadden. Daarna hebben we gegeten bij Navdanya organic café, verwant aan de organisatie van Vandana Shiva. Deze was ook aanwezig op de DH.

Daarna gaan we met de metro verder naar een muziekwinkel, waar we wat CD's en films kopen en dan gaan we terug. Sanne en ik pakken onze tassen goed in en eten nog een laatste Indiase maaltijd met Chapati, okra, aardappelcurry en bitter gourd. Dan is het tijd om naar het vliegveld te vertrekken. Onderweg komen we allerlei felverlichte feesten tegen. In Delhi vieren mensen een jaarlijks terugkerend festival dat iets te maken heeft met Krishna en Ganesh, verteld de driver mij. Sanne en Anil zijn bijna bang dat ze vieren dat wij weg gaan (Anil brengt ons weg). Op het vliegveld valt mijn lungi bijna af, maar weet hem te redden. En dan is het tijd om dag te zeggen. We trekken ons niets aan van de gebruiken en geven Anil een knuffel (bezoekers mogen niet naar binnen) en rijden ons karretje met bagage naar binnen.

Het inchecken duurt erg lang en terwijl we daar staan, omgeven door andere toeristen, voelt het al alsof we niet meer in India zijn. Na de beveiligingschecks moeten we nog drie kwartier wachten en dan is het tijd om te boarden. Voordat de lichten in het vliegtuig aan gaan (en na het opstijgen) krijgen we nog een broodje en een drankje. Ik neem voor ons allebei wijn, omdat Sanne al slaapt. Voordat ik probeer te slapen kijk ik nog Narnia 2 en daarna probeer ik een positie te vinden in mijn stoel, wat erg moeilijk is.

's Ochtends komen we iets te laat aan in Zurich en nadat een chagrijnige beveiligingsmens ons lastig valt, zijn we gelukkig nog op tijd voor onze aansluiting. In Nederland zien we onze ouders al staan als we op onze tassen wachten en mijn ouders kijken geschokt als ze mij in mijn lungi zien staan. De tassen komen aan en ik heb de zaden uit Porumamilla ongeschonden binnen weten te smokkelen. Dan gaan we nog een kopje koffie drinken met z'n 7-en zeg ik op de parkeerplaats ook gedag tegen Sanne. In de auto is het moeilijk mijn ogen open te houden, maar het lukt me uiteindelijk toch, en ik denk aan de afgelopen 6 weken, terwijl ik naar het saaie platte landschap staar dat ons voorbij schiet.

De weg terug naar Delhi

Onderweg terug naar Kadapa gebeurde iets waar Sanne en ik nog steeds boos over zijn. Onze chaufeur (die ons volgens hem ook naar Tirupathi had gebracht) reed met een behoorlijke snelheid over de weg. Voor ons werd een liggende hond zichtbaar, midden op onze rijbaan. Onze chaufeur bleef met dezelfde snelheid rijden, waarschijnlijk met de bedoeling om over de hond heen te gaan zonder hem met de wielen te raken. En wat je kon verwachten gebeurde ook: de hond hoorde ons aankomen en stak zijn hoofd omhoog en keek om. Er volgde een doffe knal en Nazeer kijkt pijnlijk naar de chauffeur: 'die heeft het niet gehaald'. Gelukkig werd er de rest van de rit niets of niemand meer aangereden, al reed de driver wel o.a. rakelings langs een kalf. Als het aan mij lag was die man zijn rijbewijs kwijt, wat een idioot!
In Kadapa laat Nazeer ons in het huis van Anil. de moeder is nog niet thuis, dus wij zetten onze tassen neer en doen alsof we thuis zijn. Ze komt pas laat thuis en dan is het voor mij al tijd om te gaan slapen.

22 augustus
Met Nazeer hadden we afgesproken dat hij ons om 7 uur op zou komen halen. zoals te verwachten werd dat 7:30 uur, maar alles kwam uiteindelijk goed en wij hadden de tijd om onze noodles en koffie naar binnen te werken.
Gelukkig waren onze tickets op het laatste moment confirmed en konden we 's nachts ook gewoon in een bed slapen. In de trein waren onze plaatsen bezet door enkele vrolijke Tirupathi-kalen (quote Sanne; de trein begon in Tirupathi, van de golden temple). Zij wilden graag met ons van plaats ruilen en dat vonden wij prima. Op onze nieuwe plek lag ook nog iemand onder op het bed, dus bleven wij even in het eerste compartiment zitten, tot we daar weggestuurd werden.

Verder bestond de dag uit lezen, muziek luisteren, slapen, galgje spelen (Sanne ingemaakt met het woord 'buffel') en praten over de afgelopen maand, de komende week en over de mensen in ons compartiment die luidt smakken en boeren laten. Onderweg zijn we nog een paar keer de trein uit gesprongen om chocolade en koekjes te zoeken, maar alleen waar dat mogelijk was: andere passagiers wisten precies waar er tijd was om uit te stappen. Het is ook wel lekker om even de benen te strekken in de frisse lucht en te kijken naar biddende moslims op het perron.

Voor het avondeten hadden we van Nazeer de belofte gekregen dat hij iets zou regelen en dat iemand het in de trein zou brengen, dus wij hadden geen dinner besteld vandaag. Toch gingen we zonder eten naar bed. Gelukkig hebben we door de snacks overdag geen honger. Onze onderbuurman doet nog even moeilijk over tassen die niet naast zijn hoofd mogen liggen en treuzelt als wij een tas onder de bank willen leggen, maar uiteindelijk slapen we (om 21 uur al) lekker en lang.

23 augustus
De volgende ochtend wordt ik redelijk vroeg wakker, maar blijf nog even liggen, omdat Sanne het middenbed nog bezet houdt (je moet het middenbed inklappen om onder te kunnen zitten). Als het ontbijt eraan komt besluit ik dat ik Sanne maar wakker moet maken. De rest van de reis verloopt best rustig en als we bijna in Delhi zijn beginnen we ons pas echt te vervelen.
Als we aankomen belt Anil ons op dat we de trein moeten pakken naar New Delhi. Voor 4 Rs. kopen we een kaartje, een man die in de rij stond vertelde ons dat vrouwen niet in de rij hoeven, dus Sanne liep naar voren en kreeg een speciale behandeling. Maar dezelfde man vertelde ons ook dat het veel beter is om een auto-rickshaw of taxi te pakken. En hij had gelijk: na lang wachten is er nog geen trein die naar New Delhi gaat en we weten ook niet precies van welk perron hij moet vertrekken. Als ik wat rondvraag belt iemand voor ons om te vragen naar de vertrektijden en het blijkt dat er binnenkort een slaaptrein in die richting vertrekt. Wij hebben echter een kaartje voor de lokale trein, dus ik bel Anil op dat we met de auto komen. Na onderhandelen (zij wilden 200 Rs, het werd 150) en het afschudden van een persistente taxi chauffeur, gingen we met de rickshaw naar het New Delhi station. Daar blijkt na een tijdje dat Anil ons op staat te wachten aan de andere kant van het station, met Srikahnt die in een hoekje zit te slapen. Hij wilde niet eerder de taart aansnijden voordat wij er waren: het is zijn verjaardag vandaag. Vermoeid nemen we daar de metro (hee er is een metro in New Delhi!) naar het huis van Dr. Rao. De metro is ongeveer 7 jaar geleden gebouwd en wordt nog steeds uitgebreidt. Het is er erg schoon, ondanks dat er erg veel gebruik van gemaakt wordt, en er weinig prullenbakken zijn zoals overal het geval is. We nemen nog een (fiets)rickshaw en komen aan in een mooi huis in een wat rijkere buurt van New Delhi. Hier maken we kennis met de vrouw en dochter van Dr. Rao.

Als we onze tassen ergens op de grond gezet hebben en een plekje gezocht hebben, komt er een roze hartvormige taart tevoorschijn. Rao vertelt dat het niet gebruikelijk is om taart en kaarsjes te gebruiken bij een verjaardag, maar dat er meestal andere zoetigheid op tafel komt. Typisch is wel dat de jarige de taart (of ander zoetigheid dus) aansnijdt en een stuk in ieders mond stopt. Vervolgens strooit iedereen gekleurde rijst op het hoofd van de jarige en doet een wens voor hem. Na de taart was er nog wat tijd voor opfrissen en daarna een heerlijke avondmaal met chapati en rijst.

Meer landbouw in de Sagileru Basin

Op 18 augustus gaan we na een heerlijke, maar non-spicy maaltijd op weg naar het volgende dorpje. In K. Kottala woont een boer die biologische sinaasappelen verbouwt en heel veel vermicompost maakt (30 sheds maken 200 ton / 45 dagen), die hij vervolgens verkoopt aan andere boeren. Daarnaast wil hij waterbuffels gaan houden voor mest en melk. Met de mest kan hij naast compost ook gas maken om op te koken, of om electriciteit op te wekken. Onderweg terug gaan we nog langs een ander dorpje voor een Limca (lemon drink). Over 2 dagen willen we hier een farmer field school mee gaan maken.

Even later vraagt Kumar of ik motor kan rijden, en of ik het dan wil proberen? "yeah, sure!" En even later zit ik voorop met sturing van Kumar. Tot 20 km/u, 2e versnelling rijdt ik een stuk tot het wat drukker wordt op de weg. Echt heel cool en misschien dat ik op een dag, als ik later groot ben, ook wel een motorrijbewijs wil halen.

Terug in Porumamilla kopen Kumar en ik nog wat fruit en snoep en worden Sanne en ik nog verder verwend.

19 augustus

Om ongeveer 6 uur 's ochtends, vreemd genoeg nog bijna donker, wordt ik wakker met een enorme knal. Daarna alleen het geluid van regen. en af en toe nog een donderslag in de verte. Ik kan niet meer verder slapen, maar blijf gewoon liggen luisteren tot de wekker gaat om 7 uur. Na het douchen controleer ik nog even onze treinticket en die staat nog steeds op wachtlijst. Ik begin me al wat zorgen te maken. Dan check ik mijn e-mail en ga buiten zitten. Om 8:45 uur regent het nog steeds. Zou de moesson eindelijk begonnen zijn? Kumar zegt dat er 78 mm gevallen is, niet slecht!

Deze ochtend hadden we eindelijk iets anders dan idly voor ontbijt. Of beter gezegd, we hadden idly én dosa én puri! De idly lieten we vandaag maar staan, omdat we dat al 3 dagen gehad hebben. Om 11 uur gingen we naar het dorpje Rajupalem. Het ligt dichtbij de bergen en heeft een gruwelijk mooi uitzicht met rijstvelden onder de bergen, boeren die nu met hun ossen aan het ploegen gaan en ondergelopen weggetjes. Had ik daar nu maar foto's van gemaakt...

In het dorpje was een Farmer Field School (FFS) over watermanagement (dus eigenlijk een water field school). Daarnaast was er al een non-pest management (NPM) project van de overheid gaande. Tussen de les door speelden we nog een spelletje om de groep te energetiseren (ofwel in slaap vallen voorkomen): Chicken & Eagle. De groep staat hand in hand in een grote kring, binnen staat 'de kip' en buiten de ring 'de arend'. die laatste moet binnen de kring proberen te komen om de kip te grijpen en de kring moet proberen hem buiten te houden. Sanne en ik deden ook mee en het was heel erg leuk. Daarnaast ook heel illustratief voor het idee dat je als boeren samen moet werken om te onderhandelen met handelaren.

Na koffie en koekjes en een laatste deel FFS was er nog tijd om vragen te stellen. Uiteindelijk waren we 4 uur pas terug voor de lunch. Na de lunch wilde Sanne haar XD kaartje op CD laten zetten. Het fotowinkeltje waar ze heen wilde was gesloten, maar na wat zoeken vonden we een ander winkeltje. Na het kopiëren en vooral bekijken van Sanne's foto's wilde de man achter de kassa de foto's op CD zetten, maar dat ging niet zoals het hoorde, door een virus of het één of ander. Uiteindelijk ging hij naar een nader winkeltje om te kopiëren naar CD. Sanne werd er behoorlijk ongeduldig van en stond 2 keer op om weg te gaan. Uiteindelijk had ze 1 XD kaartje op CD staan en was al dat wachten maar 50 Rs.

Onderweg terug bracht ik mijn gescheurde kurta nog naar een kledingmaker, die hem in 1 seconde door de naaimachine haalde, wat losse draadjes knipte en hem weer terug gaf zonder er iets voor te vragen. 'Die westerlingen kunnen ook niets zelf.'

20 augustus

Omdat we gisteren de idly hadden laten staan, hadden we deze ochten alleen dosa en puri. Na de thee gingen we meteen naar de field visit. Na een lange rit kwamen we aan bij een man die beetle leaf (ook bekend als 'paan') verbouwt. Dit is een blad met een bittere smaak die vooral "oudere vrouwen kauwen na de maaltijd". Vaak ook gebruikt in combinatie met beetle nut (niet van dezelfde plant), die een rood sap heeft en je tanden rood kleurt. Het blaadje schijnt goed te zijn voor de spijsvertering en tegen een hoge bloeddruk. Met drumstick bomen worden de rankende planten omhoog geleid. Tussendoor staan enkele bananenpalmen. als ik het blaadje probeer komt er een bekende bittere smaak naar boven die me, op de een of andere manier, doet denken aan de tandarts. Mijn speekselklieren beginnen extra te werken en na het uitspugen blijft de smaak nog lang in mijn mond. Niet voor herhaling vatbaar als je het mij vraagt.

Daarna rijden we door het bos naar een tempel, waar we verschillende beelden van goden zien. Onderweg komen we nog een hagedis tegen die we achtervolgen om te fotograferen en zien we jatropha bomen (gebruikt voor bio-brandstoffen).

Terug op kantoor besluit ik om mijn baard er maar weer af te laten halen. Sanne gaat mee en zit zich te vervelen op een bankje terwijl ik wacht op mijn beurt, of ze kijkt gefacineerd naar het scheerproces van de mannen. Deze kapper laat zijn mes twee keer over mijn huid glijden en snijdt extra glad. Nogmaals was mijn snor een probleem: Ze snapten wel dat ik hem eraf wilde hebben, maar niet waarom. 3 Keer vroegen ze of hij er echt wel af moest. Deze keer was het 20 Rs. en gelukkig was Sanne mee om een extra 10 bij te leggen.

21 augustus

We staan om 6 uur op, omdat we vroeg op pad gaan. Rond 7:30 uur gaan we naar Kondajupalli, waar we al een keer eerder waren (18-08). Onderweg moeten we nog van motor wisselen, omdat de onze te weinig benzine heeft en er daar een tekort van is in de regio.

In het dorpje gaan we na al voorgesteld te zijn aan een antal mensen, kijken bij een paddy nursery. dit doen de boeren iedere week, om te kijken hoe het gaat en welke insecten er in zitten. Het is een experimenteel NPM veldje, waar dus niet in gespoten wordt. Met een lange stok maait één boer over de sprietjes rijst om te zien welke insecten naar boven komen. Na al wat vragen te stellen en foto's te maken, gaan we terug naar het HUN (hydrological unit) kantoor, waar we dosa krijgen met een vreemde rauwe uiensaus en suiker. Een heerlijke dosa, één van de beste die we gehad hebben, en ook heel lekker met suiker, zo blijkt.

Toen we ons ontbijt op hadden kwam iedereen weer binnen. Vreemd genoeg laten ze ons iedere keer alleen eten. Ook bij andere maaltijden, ik denk dat het zo is dat de gasten eerst eten. Het was weer tijd om allerlei vragen te stellen. Daarna kregen we nog wat te zien van een preparaat met neem, castor en andere blaadjes met urine.

Onderweg terug naar het kantoor liet Kumar mij weer een stukje rijden op de motor. Toen ik de afslag gemist had nam hij het weer over. Om 2 uur hadden we weer een heerlijke lunch en daarna kwam Nazeer ons ophalen. Maar hij had eerst nog een vergadering met de mensen van ons kantoor, dus Sanne en ik deden een poging tot kruiswoordpuzzels en 'zoek de verschillen'. Rond 16:45 uur gingen we op weg, terug naar Kadapa, na iedereen uitgebreid bedankt te hebben voor alle zorgen en verwennerijen.

2-3 augustus Kadapa

Toen we in Kadapa aankwamen, werden we eerst ontvangen door de moeder van Anil en Anil's vrienden. De moeder sprak geen Engels, dus alles moest vertaald worden door Anil zelf en zijn broer. Na de koffie en thee brachten we eerst de tassen naar het hotel in de buurt. Daarna was er lunch bij Anil thuis. Zijn moeder had een uitgebreide maaltijd klaargemaakt met rijst, dal, groenten, etc.

Daarna gingen we op pad met de organisatie van Anil (of eigenlijk niet echt van hem): PARTNER (Peoples Activity and Rural Technology Nurturing Ecological Rejuvenation). In 3 groepen gingen we weg: de meiden in de auto's en de 3 jongens, waaronder ik, Rishi en Loek, achterop de motor. Zonder helm, met korte broek. En toch erg fijn om achterop de motor te zitten, met de wind in de haren door de kleine strratjes van Kadapa. Met drie mannen van Partner kwamen we aan bij een huis, waar 9 vrouwen op ons aan het wachten waren, dat zouden er later 10 worden. Daar werd ons pas verteld dat het om een micro-krediet project ging. Alleen groepen van 10 vrouwen komen in aanmerking en zij krijgen elk 5000 Rs. voor hun eigen project. ook krijgen ze wat training over hoe ze moeten omgaan met het geld. De aflossing is elke week voor 50 weken met 18% rente (banken vragen vaak 50% en alleen voor mannen). Tot nu toe is er altijd afgelost.

Nadat we iedere vrouw de 5000 Rs. overhandigt hadden, gingen we naar het kantoor van PARTNER. Daar maakten we kennis met andere werknemers en kregen we jackfruit en verse vijg, heerlijk! Toen iedereen er was, en alle groepsfoto's genomen waren, werd er nog wat verteld over de organisatie. Het is helemaal vanaf de grond af opgebouwd met mensen die in het begin niets wisten. Nu wil PARTNER zich ook gaan richten op biologische landbouw in de omgeving. Daar wordt namelijk al weinig pesticiden gebruikt.

Toen we klaar waren was het gaan regenen, maar wilden we toch nog even gaan winkelen. Als eerste gingen we een kledingwinkel met traditionele kleding binnen. Loek en ik konden daar niets leuks vinden, dust gingen we naar een stoffenwinkeltje. Daar hebben we samen met Zinu (de manager van PARTNER) wat uitgezocht en nadat we eerst nog even bij de dames hadden gewacht zijn we op zoek gegaan naar een tailor. Pas de 4e had tijd voor ons, door het huwelijksseizoen, maar het zou toch nog tot maandag duren en dan zitten we in Tirupathi. Ze zullen het opsturen. Het opmeten en dergelijke loopt allemaal wat uit, waardoor we best laat eten.

3 augustus
Vandaag vroeg op om te ontbijten bij een vriend van Anil: Nazeer (ook de CEO van PARTNER). Anil had speciaal om dosa gevraagd voor Zoë. Toen we weg gingen richting Anil gingen Sanne en Justine eerst nog bij Cor langs, dus daar moesten we eerst nog op wachten. De zwager van Anil bracht ons alvast naar het huis van Nazeer. Daar duurde het nog even voordat het eten klaar was. Na het heerlijke ontbijt werd verteld dat Cor weer naar de dokter gebracht werd voor een second opinion (hij loopt nu al een tijdje met een longinfectie). De zus van Aline heeft over de telefoon gezegd dat het iets ernstigs zou kunnen zijn. Gelukkig wees de second opinion uit dat het toch echt een longinfectie is. Sanne en Justine en Anil en Aline gingen met Cor mee naar het ziekenhuis. Als ze weg zijn wil de moeder en wat vrouwen henna schilderen op de handen van de resterende meiden. Hoewel we al laat zijn voor de rest van het programma durven zij en Sagar geen nee te zeggen.

We zouden een ritueel hebben in de plaatselijke tempel van een dorpje, maar toen we daar aankwamen was de priester al naar huis, nadat hij 3 uur gewacht had. We werden als eerste ontvangen door de beste boer van de staat (prijswinnaar). In zijn huis kregen we limonade aangeboden en daarna gingen we naar zijn land met pinda's, mango's sorghum, maïs, rijst, etc. De mango's hadden door enten meerdere variëteiten op een stam, soms wel 12, bij wijze van experiment.

We aten daar lunch op een stenen tafel in de buitenlucht, van bananenbladeren. We kregen eerst veel zoete dingen die we later ook mee kregen. Toen Anil boos naar Sagar opbelde waar we bleven voor het volgende onderdeel van het dagprogramma moesten we alweer gaan. Toch werden er nog eerst groepsfoto's gemaakt.


In de bibliotheek van Kadapa werden we eerst in het kantoor van de directeur uitgenodigd, waar we schrift op palmblad en koper te zien kregen. Echte museumstukken die gewoon in de kast van de directeur liggen. Daarna was de geplande dansvoorstelling door 4 meisjes van rond de 12-14 jaar. Ze hadden de afgelopen 2 jaar elke week 3x geoefend en het zag er werkelijk mooi uit. De trainer keek erg trots toe vanaf de zijlijn.

Toen we buiten stonden hadden Loek en ik geregeld dat Zoë ook even achterop de motor mocht. Dat wilde ze zo graag, maar durfde het niet te vragen, dus wij waren niet te beroerd om dat even aan Anil te vragen. We gingen eerst weer terug naar het hotel en voor het avondmaal werd alleen wat fruit gebracht, omdat iedereen redelijk vol zat van de lunch (vooral Rishi).

Leuke anecdotes: Toen Zoë net op de jongenskamer gepounced werd, kwam Caroline binnen die heel verbaasd zag hoe we net weer opkrabbelden. Het moet er vreemd uitgezien hebben. Daarna op de kamer van de meiden: speelden we nog wat potjes Uno. Loek had echter niet door dat ik Zoë een pestkaart toestopte, waardoor hij niet meer kon winnen. Helaas won Zoë daardoor en niet ik.

31 juli - 1 augustus Muthyalapadu (BIRDS instituut)

De kamers zijn er fijne en luxe 2 persoons kamers. De eerste nacht had ik lekker voor mezelf, omdat we met een oneven aantal jongens zijn. Vandaag komt Cor erbij. Vanmorgen werden we om 9:30 gewekt voor het ontbijt en kregen we een kopje koffie voordat we naar beneden gingen.

Na het ontbijt duurde het nog een voordat iedereen er was, dus sommigen gingen nog even slapen of lezen. Toen we complete waren gingen we op field visit, waar ons uitgelegd werd over het grondwater management project van BIRDS (GMC). Met behulp van Nederlands geld zijn er boorputten gemakt op velden van boeren. Nu probeert BIRDS de boeren bewust te maken door ze zelf metingen te laten doen en de boekhouding bij te laten houden. Op die manier moeten ze slimmer met het water om weten te gaan.

Na de lunch zji we naar een vergadering van een GMC groepje geweest. Ze sprakengeen Engels, maar Anil vertelde ons waarover gesproken werd. Ze waren op zoek naar een manier om meer leden te krijgen. Iemand opperde het idée om ons het dorp te laten zien, waardoor wij, en dus ook de GMC groep, veel bekijks zouden trekken. Dus na een groepsfoto werden we rondgeleidt naar wat tempels en we waren omringd door dorpsbewoners. We zagen bij toeval ergens een wever aan het werk die ook zijn werk nog liet zien. Eerst zagen we hem alleen vanaf de weg, maar door onze interesse werden we dichterbij geleidt om te kijken. Daarna lieten ze ons een kerk zien die ze aan het bouwen waren en was het alweer tijd om te gaan. Ik heb hier zelf geen foto’s van. Als ik eenmaal omringd ben met indrukken, denk ik er niet meer aan om mijn camera te pakken. Enerzijds jammer, anderzijds neem ik alles zo veel beter in me op. Anderen hebben gelukkig wel foto’s gemaakt.

En na het avondeten was het tijd voor wat potjes tafeltennis en Uno. Daarbij maakte ik Zoe aan het lachen terwijl ze aan het drinken was ‘india style’, waardoor ze bijna verdronk in haar slokje water.

1 augustus
Na het ontbijt warden Loek enik en Zoe naar een dorpje in de buurt gebracht. Daar kregen we allebei een scheerbeurt die we eigenlijk al veel eerder gepland hadden. Ik ging eerst, omdat Loek ook nog geknipt wilde worden. De kapper trof de nodige voorbereidingen, zoals het schoonmaken van het mes, baard inzepen, etc. Eerst dacht ik dat mijn snor zou blijven staan, maar na duidelijk te maken dat ik die niet wilde, werd die ook ingezeept. Met een DE safety razor maakte hij korte snelle bewegingen over mijn gezicht, zonder het krassende gevoel dat je soms vaneen wegwerpmesje hebt. Halverwege wisselde hij nog even van mesje en scheerde ook nog mijn nek. De aftershave prikte nog wel op mijn huid, maar hij rook heerlijk.
Loek was na mij en kreeg naast een lekkere scheerbeurt ook nog een knipbeurt en een hoofdmassage. En dat alles voor 30 Rs. voor ons beide.

Toen we terugkwamen was het alweer tijd om verder te gaan. We gingen eerst langs bij 2 verkopers van pesticiden en kunstmest. Zij vertelden over het verkopen en wat zee r zelf van vonden en hoe de regering er over dacht. Daarna gingen we naar de office, waar we een gesprek hadden met een boer hier wat verder vandaan. Hij vertelde over de experimenten die hij doet met low cost biologisch. Hij gebruikt bijvoorbeeld kerosene om leafhoppers en brownhoppers weg te houden uit zijn paddy. Bovendien houdt dit ook muggen weg en bepaalde vlindersoorten. Als pesticide legt hij een zak met neemcake in het waterkanaal als een theezakje, die hij elke 20 dagen ververst. Hij gebruikt bepaalde type bacterieen en algen en hij heft zelfs een koe gekocht om te experimenteren met urine. Het was een zeer bijzondere ontmoeting vandaag.

Na de lunch hadden we een ontmoeting met de directeur van BIRDS: Paul Raja Rao. Hij begon met vertellen dat hij een dalit wees is en door dat laatste de kans had om te studeren.Verder vertelde hij over de ongelijkheid in India, de discriminatie van vrouwen en dalits, etc. hoewel dit allemaal ook wel echt gebeurt, was ik meer geinteresseerd in wat BIRDS nu precies doet. Dat vertelde hij uiteindelijk maar erg kort, vond ik. Hij probeert in ieder geval boeren, vrouwen en dalits een stem te geven, en kansen te geven door links te leggen, groepen te vormen en les te geven.

Het laatste op het programma was een bezoek aan een eerste vergadering van een Water Field School. Ze hadden een bijzondere manier van opinie vragen. Aan een lijn hingen allemaal kartonnetjes met vragen erop geschreven. Daaronder 3 zakjes met A, B en C en daar konden de deelnemers dan kleine papiertjes in doen als een sort stembus. Zoe had haar eerste ervaring met ongewenste fotografie toen zee en foto wilde maken van een groep kleurrijk geklede vrouwen. Een van de vrouwen begon tegen haar te grommen.

De volgende ochtend gaan we naar Kadapa

30 juli Hyderabad

‘s Ochtends vroeg gingen we eerst met auto’s (auto-rickshaws dus) naar de charminar, een monument dat lijkt op de India gate, ook qua bedelaars en verkopers. We wilden ook nog naar een moskee in de buurt, maar vrouwen mochten niet naar binnen. Dus na het kopen van wat bangles gingen we naar het Salar jung museum, waar we gekeken hebben naar Oosterse miniatuurschilderijen en beelden. Ter plaatse hebben we ook nog evenwat gelunched, een massala dosa met koffie.

Later rijden we op weg naar het volgende plaatsje, maar onderweg gaan we eerst eten bij Padmini. Onderweg begint onze chauffeur ineens hard te toeteren naar de andere auto, die vervolgens stopt. Hij blijkt een lekke band te hebben. Gelukkig duurt het niet erg lang voordat het opgelost is.

Op een ander moment, als we ergens stil staan omdat we de juiste afslag niet kunnen vinden, wordt er heftig gepounced, dat is iets wat we van Zoe geleerd hebben en waar nu ook Loek en ongewild Rishi bij betrokken zijn. Deze keer was Rishi ons iet te snel af en sprong snel de auto uit. En in dat process kreeg ik een elleboog tegen mijn neus: bloedneus.

Na een paar keer de afslag voorbij te rijden, doordat ze in India overal de wegen aan het opknappen zijn, kwamen we eindelijk bij het huis van Padmini. Daar hadden ze heerlijk voor ons gekookt, met 2 soorten rijst, roti, aloo curry, groene pepers in deeg. Dat laatste was wel erg heet, ik heb het geprobeerd, maar dat was huilen. Na een halve gaf ik het op. Rishi at er 2 zonder problemen, bikkel!

Daarna was ere en discussie over de resterende 230 km. De kleine auto had geen reserveband meer en de grote auto kon niet verder vanwege een vermoeide chauffeur. Wel was er een jeep van het BIRDS instituut, maar daar konden de tassen niet bovenop het dak. Na veel discussie dus, warden 6 mensen, waaronder ik, de auto in gepropt. De rest bleef bij Padmini overnachten. Rond 4 uur ‘s Nachts kwamen we aan en gingen vrijwel meteen slapen.

Field visits in de Sagileru Basin

Als we aankomen in Porumamilla is er geen tijd meer om naar de boeren te gaan, omdat er niets gepland is en de boeren druk bezig zijn. Dus er wordt wat algemeens verteld over de regio en over de functie van Partner hier (hetzelfde als BIRDS: grondwatermanagement faciliteren). Daarna gaan Sanne en ik een wandeling maken door het dorp, wat eigenlijk een grote winkelstraat is met een paar zijstraatjes. We werden nog lastig gevallen door een man met een trom. Hij wilde mijn 5 Rs. niet hebben en wij begrepen niet wat hij nu wel wilde, dus we lieten hem maar even achter ons lopen. We waren nog opzoek naar een nieuw vierkant broodtrommeltje voor Zoe, maar hier hadden ze alleen ronde en ovale.

Het is overigens indepence day vandaag (15 augustus), maar hier merken we er niet veel van. Mensen lopen met kleine vlaggetjes en verder wordt er veel gedaan op scholen en in grote steden, met dans en vlaggen hijsen. Sommige kantoren en banken zijn gesloten, maar hier bij Partner werken ze gewoon door.

Als we uit verveling buiten gaan zitten lezen vragen ze of we koffie of thee willen. Ik vraag natuurlijk om koffie, maar later komen ze toch met thee. Als ik nog een keer om koffie vraag (wist ik het) loopt even later een van de medewerkers naar buiten met een leeg kopje. 10 minuten later komt hij terug met een gevuld kopje. Kortom we worden hier helemaal in de watten gelegd, zoals overal waar we te gast zijn. helaas gaan onze ouders daar niet mee door als we terug zijn.

16 augustus
's Ochtends om 8:30 u. koffie. Om 9 uur zouden we vertrekken voor een field visit, maar we weten nu hoe dat gaat, dat werd later. Eerst moesten wij nog ontbijten (Idly) en moesten de mannen nog chai drinken. Wij deden dus maar lekker mee. Dan vertrekken we per motor naar het eerste dorpje (alles gaat per motor). We tuffen door het prachtige landschap heen en ik krijg haast zin om zelf motorrijles te nemen en op een dag terug te gaan naar India en per motor door India te trekken. Het landschap is hier echt mooi, met rijstvelden, katoenvelden en bergen op de achtergrond. In het dorpje zijn ze druk bezig met katoen (pati) plukken, maar gelukkig hebben ze nog wel wat tijd voor ons. We zijn hier in Kondapeta met 150 boeren. Alle details kunnen natuurlijk in ons verslag gelezen worden later. We krijgen hier een rondleiding door de velden met katoen, rijst en bazra.

Na de lunch op het kantoor gaan we om 4 uur naar het volgende dorpje: Siddayapalle. Hier zijn de boeren wat minder open voor onze vragen en willen de hele tijd praten over prijzen en foute handelaren. Maar het is echt fantastisch om zo het landschap, de mensen en de gewassen te zien. 's Avonds zijn we meestal erg moe door alle informatie en indrukken van de dag.

17 augustus
Opgestaan om 7 uur, Sanne blijft nog even liggen, dus vandaag is het mijn beurt om als eerste te douchen. Als we om 8 uur aan tafel in onze dagboeken schrijven is er nog niemand aanwezig. Vandaag is het zondag, dus waarschijnlijk doet iedereen het rustig aan. Normaal werken ze vandaag niet, maar er is nu zoveel werk te doen, omdat de FAO op bezoek komt, dat ze overuren maken. Op normale dagen werken ze nu ook van 8 tot 23 uur. Ik verklaar ze voor gek, maar Sanne zegt dat ze het zelf ook zou doen als ze voor een NGO zou werken.

Na weer een ontbijt met Idly en een kopje chai gaan we per motor naar het volgende dorpje. We komen terecht ineen HUN (overkoepelend voor grondwater management commissies, GMC) kantoor in aanbouw en moeten even wachten tot de boeren van het veld komen. Er worden ons allemaal zaden laten zien van de gewassen, die we ook mee mogen nemen. Hopelijk gaat dat ook mee het vliegtuig in. Het vraaggesprek gaan goed deze keer en aan het eind bieden ze ons lunch aan. Kumar en Sanne denken dat het misschien niet zo goed is voor ons en gaan liever voor thee. I go with tha flow. Daarna het veld in en kijkennaar een experiment met kanalen, dammen en dugwells. Door de handgegraven putten wordt het grondwater aangevuld. Het water stroomt via kanalen en dammen naar de 9 putten.

De rest van de dag is een vrije dag voor ons, dus we lopen nog een keer door het dorp, tot het einde vande hoofdweg. Onderweg komen we een groep mensen tegen die op trommels slaan en vuurwerk afsteken (wij gaan even aan de kant). Voorop rijdt een wagen, slingerend, met op het dak een poster dat lijkt op een politieke campagne. De mensen lijken verrast door onze aanwezigheid en zwaaien vriendelijk. We vervolgen onze weg als ze voorbij zijn en kopen nog wat fruit en snoep (incl. Barfi, wat eigenlijk niet zo lekker is). Daarna is het de gebruikelijke avondvulling van lezen, converseren en tv kijken. Half 9 heerlijke chapati's van de guard's vrouw en dan nog even relaxen voor bedtijd.

Nu,
zit ik dus achter de computer met een kopje koffie. Vandaag hebben we de ochtend vrij en gaan we om 2 uur nog even op field visit.

Terug naar Kadapa en verder

Na een lange treinreis op 13 augustus, van 8 uur 's ochtends tot 6 uur 's ochtends, komen we aan in Kadapa. Onderweg gebeurde er niet veel, behalve dat ene spannende moment dat we Aline en Anil bijna halverwege achtergelaten hadden. Althans, dat dacht Sanne. Ze had namelijk haar wens voor chocolade uitgesproken, dus Anil wilde wel voor haar uit de trein springen op een station om het te halen. Bij de eerste poging echter, begon de trein al heel snel weer te rijden, en geen spoor van Anil en Aline. Sanne wilde nog aan de noodrem trekken (1000 Rs. boete of een jaar gevangenisstraf), maar gelukkig kwamen ze op tijd weer binnen in onze coupe.

In Kadapa kregen we ontbijt bij de moeder van Anil (afgehaald bij een snackbar). De kat zien we nergens, en ik vraag waar hij is. Terwijl Anil op zoek gaat, fluistert Sagar ons in dat de kat gestorven is, maar dat we niets mogen zeggen, omdat Anil dan gaat huilen. Hij zou een smoes verzinnen. Wij begrijpen er niets van. Later gaan we met de motor naar het hoofdkantoor en krijgen we meer duidelijkheid over het project. We lunchen bij Zinu thuis en krijgen onze treinticket naar Delhi (36 uur durende reis van 22 tot 23 augustus) en moeten ons haasten om 's middags nog cricket te spelen. Dat haasten bleek uiteindelijk voor niets en we konden nog even rustig aan doen bij Anil thuis. Maar dan gaan we uiteindelijk weer per motor naar een veldje naast een school. Het veld wordt opgesteld en de regels uitgelegd en ondertussen komen er allerlei kinderen kijken en meedoen. Anil wil Sanne en mij liever mee laten doen met een zachte bal, en als we daarop wachten, gooit Anil de bal, hij stuitert hoog. Zinu wil slaan, en op dat moment raakt de bal net boven zijn oog. Het bloedt een beetje en de volgende dag heeft hij een dik blauw oog. De rest van het spel verloopt gelukkig zonder ongelukken. 's Avonds gaan we nog bij een nicht van Anil eten. Sanne is niet mee, omdat ze niet zo lekker is.

15 augustus
De volgende ochtend ben ik lekgestoken door muggen en geradbraakt door het matje waar ik op sliep. Verder isalles goed. We hebben de ochtend rustig besteedt. Ik heb lekker toegekeken hoe de moeder met hulp van Sanne, Anil en Aline de groenten voor het onbijt aan het snijden en schoonmaken was op de vloer. We hebben het olympisch hoogspringen gekeken en opmerkingen gemaakt over hoe lelijk en mannelijk die vrouwen eruit zien. Maar we hebben ook het cadeau overhandigt aan de moeder van Anil. Dit moest letterlijk op een dienblaadje, zonder verpakking eromheen. Ze glimlachte, schudde 'ja', en zei 'thank you' in haar gebrekkige Engels. We denken dat ze er blij mee is.

Daarna vertrokken we naar Porumamilla. We verblijven in het kantoor van Partner, met een eigen slaapkamer en 2 bedden en een douche en een tv. Er is een computer met heel langzaam internet (dus even geen foto's) en een klein keukentje. We krijgen elke dag 3 maaltijden. We zijn hier te gast bij heel aardige mensen, die hier keihard werken, van 8 tot 23 uur en zelfs op zondag. Maar daarover binnenkort meer. Ik hou mensen van hun werk.

28 -29 juli Hyderabad

Vroeg weer op, om 8:30 met mijn Delhi belly naar de wc. Als laatste van de groep ziek is toch best een prestatie! Daarna koffie in mijn nieuwe RVS mok en schrijven in mijn logboek. Pas dan wordt iedereen langzaam wakker. Cor is net naar buiten geweest en heeft sinaasappels en appels meegenomen, waarvan iedereen smult.

Om 12:30 gingen we uit voor de lunch. We liepen naar een restaurant dichtbij, maar die was om onbekende reden gesloten. Daarom wachtten we nog even op een vriend van Anil (Sunil), en gingen we na een lange discussie over 5 km lopen, met de auto-rickshaws naar een luxe hotel. Daar zag alles er van binnen picobello uit, met bijna meer bedienden dan gasten die zelfs hielpen met opscheppen van de gerechten. Hyderabad en omgeving staat bekend om het gerecht Biryani: een safraanrijstgerecht dat opgediend wordt als een laag groenten of lamsvlees , waarover een laag rijst ligt. Biryani is minder spicy dan je in het zuiden zou verwachten, waarschijnlijk door de islamitische invloeden. Daarnaast nog een aloo paratha, een soort plat brood gevuld met aardappel, en een sweet lime juice. Sweet lime is een geelgroene vrucht die lijkt op een sinaasappel, maar family is van de limoen. Na de luxe en lange lunch werd er niet veel meer gedaan. Caroline vergat bijna het eten bij de snackbar en ’s Avonds speelden we nog wat uno en werd Loek nog gepounced, maar verder gebeurde er niets spannends.

29 juli
Vanmorgen kwam de broer van Anil, Sagar, met wat dosas en pindasaus. Miss Dosa was natuurlijk erg in haar nopjes hierover, maar ikzelf was ook erg blij om iets pindakaas-achtigs te eten. Met 12 personen zijn we toen naar ICRISAT (International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics) gereden met 2 auto’s. Sagar was met de auto van Anil gekomen, waar Anil eigenlijk niet zo blij mee was.

Het instituut werkt voor de boeren om hen meer te laten produceren tegen lagere kosten en met betere technieken. Het is niet biologisch, want er wordt hier ook met GMO’s gewerkt, maar er wordt wel geprobeerd met duurzame technieken te werken. Voornamelijk wordt er gericht op technische oplossingen, door veredeling, maar er wordt ook aandacht geschonken aan het vormen van cooperaties. We begonnen met een korte introductie met een video en een lunch met veg pulao (rijst en groenten), dal, aubergine curry en een mokkataartje. Daarna een korte uitleg over de 5 hoofdgewassen in de staat Andra Pradesh: sorghum, gierst, pinda, kikkererwt en pigeon pea. Daarna volgde een tour over het veld, vanuit een busje. We zijn er maar heel even uit geweest.
Onderweg terug naar het appartement, langs het grote boeddhabeeld, kwamen we een Indiase vriendin van Sanne en Anil tegen: Padmini. Dus zij ging ook met ons mee. ’s Avonds gingen we vervolgens met 13 mensen eten bij twee andere vrienden van Anil: Ravi en Lakshmi. Met 11 personen zaten we in de jeep: 4 achterin, 5 op de achterbank, met Justine bij Aline op schoot en Zoe bij mij, en 2 voorin. Daarnaast nog een chaufeur.Er was heerlijk gekookt: Roti en rijst met gele dal, aardappel en iets met ei. Ravi en Lakshmi hebben een ‘arranged’ huwelijk en na het eten wilden een aantal van ons daar meer over weten. Ravi vond het geen probleem om hier open over te vertellen. Eigenlijk was het een heel romantisch verhaal van 2 jonge mensen die elkaar met hun ouders erbij voor het eerst zien. Een week voor het huwelijk kocht Ravi een mobieltje voor Lakshmi, zodat ze elkaar konden leren kennen zonder elkaar te zien, want dat mocht niet volgens de traditie. En ze belden elkaar ook vaak. Ze zien er heel gelukkig uit en ook de foto’s van het huwelijk zijn erg mooi.

27 juli Utnoor

Het ontbijt zou er deze ochtend om 7 uur zijn, maar dat duurde wat langer, waardoor we ook later op weg gingen. We hadden iets waarvan ik dacht dat het polenta was, of was het toch couscous? En natuurlijk een kopje koffie, waardoor het nog iets langer uitliep. De jongens van het hotel brachten ondertussen alvast onze tassen naar beneden. Vandaag vertrekken we naar Utnoor, waar we een tweede regiokantoor van het katoenproject vinden. Ook deze keer duurt de reis lang, zo’n 5 uur.

Na een korte kennismaking met dit project, welke vergelijkbaar was met die in Yawatmal, vanwege de overkoepelende organisatie, gingen we opnieuw naar een twijfelachtig restaurant voor de lunch. Ditmaal waren er niet eens wc’s. Van de vloer kon je hier eten, er lag genoeg, en borden werden hier afgespoeld met kraanwater, maar niet afgedroogd. Mineraalwater moesten ze speciaal ergens halen en de rijst werd lauw geserveerd. Als ik ergens mijn Delhi belly aan zou kunnen toeschrijven, dan is het dit restaurant.

Maargoed, we zaten wel weer vol en gingen op weg naar een dorpje met 15 families, 100% bio. Als eerste lieten ze ons de bakken met wormencompost zien. Daarna hadden we een meeting met de boeren en konden we vragen stellen. In een grote cirkel zaten we op een zwart stuk zeil, waarop we chai kregen aangeboden door een boerenzoon. De boeren vertelden ons in hun eigen taal over het dorp en hun dagelijkse bezigheden. Toen we geen vragen meer konden verzinnen kregen we het veld te zien en bijna het hele dorp liep met ons mee. Hier waren ze bezig met field trials. Een veld met verschillende varieteiten en een ander veld met verschillende compostgiften. Door de experimenten door de boeren zelf te laten uitvoeren en de velden als voorbeeld te gebruiken, heeft de organisatie een krachtig instrument om boeren te overtuigen. Bovendien levert de organisatie het zaad en de compost, waardoor het alleen ruimte en arbeid kost voor de boeren. Het prroduct mogen ze houden.

Na de fieldvisit gingen we weer terug naar het kantoor, waar we moesten wachten op 2 auto’s die ons die nacht naar Hyderabad zouden brengen. Buiten waren we een grote attractie voor de kinderen, die ons allerlei vragen gingen stellen. Vooral Aline trok veel aandacht en de kinderen probeerden haar allerlei Hindi woordjes te leren. Toen wij weg gingen schudden ze iedereen de hand en wensten ons een ‘happy journey’. Terwijl de auto’s wegreden riepen ze ‘bye’ en zwaaiden.

De chauffeur van de jeep had onze tassen op het dak vastgemaakt, maar hij had geen zeil om onze spullen af te dekken tegen de regen. Pas na een flinke bui en een hele boze Zoe, klom hij het dat op om de tassen met regenhoes naar boven te leggen. Een zeil kon hij hier nergens vinden. Toen we eindelijk en om 3 uur ’s nachts in Hyderabad waren, kwamen we bij een soort appartement met 4 bedden en matjes. De matjes zijn zo hard als de ondergrond, maar voor 1 nacht kan het wel. De volgende dag werden er matrassen, dekens en kussens geregeld.

26 juli Yawatmal

In yawatmal begint het bezoeken van platteland en rurale omgeving. Als we ‘s ochtends rond 10 uur aankomen in Nagpur worden we opgewacht door mensen van het katoenproject in Yawatmal. Met twee Tata jeeps brengen ze ons met onze bagage naar Yawatmal. De reis is lang, zo’n 4 uur, maar met Zoe en Loek vermaak ik me wel met gekkigheid en spelletjes. In onze auto wordt dan ook nauwelijks geslapen. Als ontbijt hebben we deze ochtend chips en andere zoutjes op de achterbank.
Omdat we al later aankwamen dan gepland, zijn we meteen doorgereden naar 1 van de dorpjes bij Yawatmal, waar we door een grote groep bio-katoenboeren ontvangen werden. Voor een klein tempeltje deden we de schoenen uit en gingen tegenover de boeren zitten. Een tolk stelde beide groepen aan elkaar voor, waarna we vragen konden stellen. De boeren in dit dorpje, waarvan het grootste deel biologisch, verbouwen op ongeveer 2 are katoen, linzen (genaamd gram, in intercropping) en soja. Daarnaast nog wat voor eigen gebruik, zoals sorghum en groenten. Hier kan dan een gezin van 4 of 5 personen op leven. Vanaf dit jaar gaat de groep de biologische meerprijs ontvangen voor hun producten en proberen ze om deze collectief af te zetten. De bedoeling van het katoenproject, dat door het Nederlandse Solidaridad gesteund wordt, is dat in 2011 zoveel mogelijk katoen en sojaboeren overgeschakeld zijn en dat ze een eigen collectief bedrijf hebben per dorp om de katoen te verkopen. Dit doen ze zonder de boeren te dwingen, maar door ze te informeren over de voordelen.

Na het gesprek vroeg Anil of we nog een veld wilden zien of dat we wilden gaan lunchen. Dat eerste wilden we natuurlijk graag. Met de jeeps gingen we een stuk verder tot het niet meer kon en toen lopen. Een van de gidsen wees bij het uitstappen op alle poep langs de weg, maar net op dat moment... stapte ik erin. Nu hoor ik elke keer op een modderig weggetje: “John, pas op, poep”.

Het was al bijna donker toen we gingen lunchen (ongeveer 18:30 u.). We kwamen terecht in een shady restaurant met een vieze roestige wc op het dak. Het eten was okay, maar de veiligheid was twijfelachtig. Anil had voor iedereen besteld, omdat er geen Engelse menukaart was.
Onderweg naar het restaurant spotte Zoe een winkeltje waar ze metalen kookgerei verkochten. Ik was nog op zoek naar een onbreekbare mok, dus we gingen even naar binnen. Een van de mannen van het katoenproject liep met ons naar binnen en begon samen met de winkelier te praten over wat wij nodig hadden en te onderhandelen over de prijs. Voor Zoe wist hij nog wat korting te regelen.

Daarna, na een korte omweg langs het hotel, gingen we nog naar het regiokantoor in Yawatmal. Onder het genot van een kopje chai maakten we kennis met de mensen van het project en werd on verteld over de 3 trainingsniveau’s: centraal, geclusterd en in het veld. Deze meeting was vrij kort, dus vroeg naar bed.

De laatste dagen van de Indiagangers

Gisteravond was het dan zover. Na een mooie dag met yoga, meditatie en nogmaals het strand van Kovalam met palmbomen en het ruisende zeewater. En na een heerlijke maaltijd in het Sea Face Hotel en veel bedank- en afscheidsspeeches. En na een hele korte nacht met inpakdrukte werden 7 mensen afgezet op Trivandrum Airport. We hebben elkaar een goede reis gewenst en veel plezier en samen met Sanne, Anil en Aline hebben we ze uitgezwaaid tot het laatste moment. En toen waren we met 4 over. Het was Legen (wait for it) dary, de afgelopen maand. Een era is voorbij, maar de reis nog niet. Zoals ik al eerder schreef verblijf ik samen met Sanne een week in een dorpje bij Kadapa. Wat we daar precies gaan doen is nog niet helemaal duidelijk, maar het komt ongeveer hier op neer:

Met grote waarschijnlijkheid verblijven we in het huis van een boer, waar we een 'bed' (in ieder geval een plek op de grond op een matje), een deken, eten en water om mee te wassen (geen douchekop) kunnen verwachten. Dat betekent dus ook dat internet de komende week onwaarschijnlijk is, hoewel ik zal proberen om eenmaal de auto-rickshaw naar een groter dorpje te pakken. Met de hulp van een 'tolk' zullen we vragen stellen en het enige wat Anil wil weten is hoe we de mensen kunnen helpen om over te schakelen naar biologisch zonder problemen. Van de Indiase certificering, biologische tropische landbouw en het rurale leven weten we niets af. Met andere woorden, in strijd met wat ik jarenlang van de sociologische vakgroep geleerd heb, worden we geheel in het diepe gegooid en moeten we maar zien waar we eindigen. Het is natuurlijk een vette ervaring, maar ik ben er nog wel sceptisch over. We zullen het zien, nu eerst verder met mijn verhaal...

8 augustus waren we nog in Alleppey en daar waren Loek en ik nog even naar een internetcafe geweest om het vorige berichtje te schrijven. Daarna zijn we samen met Justine en Cor naar het hotel naast de onze gegaan om daar te eten. Het eten stelde weinig voor, maar ik had ook gewoon boiled vegetables met plain rice besteld. Wel konden we daar voor de verandering eens een biertje bestellen, wat voor ons wel welkom was. Dus Loek en ik bestelden allebei een king fisher en kregen een 650 mL fles op tafel gezet. Nog wat met Cor delen was daarom ook geen probleem. We vonden het wel jammer dat Zoe er niet bij was, omdat we al sinds Jhansi nog samen een biertje wilden drinken, maar toen we na het eten naar haar hotelkamer gingen om haar jaloers te maken besloten we om gewoon terug te gaan. Caroline en Sanne gingen ook mee. Helaas ging de bar net dicht toen we daar kwamen en konden we het alleen kopen en meenemen. Dus met z'n 5-en en Rishi als toeschouwer en fotograaf hebben we lekker gezopen op onze kamer.

Volgende dag gelukkig geen kater. we kregen Dosa als ontbijt op bed van Sanne en Caroline, waarvoor dank en daarna moesten we nog erg lang wachten op onze rit naar de hoofdstad van Kerala: Trivandrum. Ondertussen konden we nog even wachten op het drogen van de was. Het is hier namelijk zo vochtig in de lucht dat bijna niets droogt, ondanks de warmte. Bovendien, na een droge nacht, begon het 's ochtends toen ik op de wc zat ineens te plensen. Gelukkig waren Rishi en Loek er nog bij, maar toch zaten we met natte en stinkende kleren in de bus.

Toen we eindelijk onderweg waren en zelfs bijna op bestemming, merkte Justine dat de chauffeur begon te knikkebollen. Gelukkig hadden we hem op tijd aan de kant gestuurd, voordat hij echt in slaap viel, en gingen we maar lunchen om de tijd te doden. De veg Biryani was niet superlekker deze keer, maar kon er mee door. Later weer onderweg en praktisch voor de deur van ons hotel (alleen wist niemand dat nog) kregen we ook nog een lekke band. Dit was duidelijk een van de minder prettige reizen.

's avonds na een opfrisbeurt zijn we nog even gaan shoppen in een grote shopping mall. Het bijzondere was dat je bij je aankoop langs drie kassa's moest. De eerste geeft je de bon. Bij de tweede betaal je die, en bij de derde krijg je het artikel. Bovendien staan er diefstalpoortjes en metaaldetectie poortjes. Veilig genoeg zou je denken... In een klein winkeltje verderop heb ik samen met Loek en Rishi ook nog een lungi gekocht, dat is een doek die mannen hier als een lange rok om hun middel dragen. Het diner in een klein restaurantje was trouwens erg goed: lemon rice met dal fry, chilly bloemkool en pittige okra's. hmmmm

op 10 augustus zijn we met een groepje naar het strand van Kovalam geweest. Na een detour omdat ik niet duidelijk genoeg gezegd had dat we een kopie van ons paspoort moesten inleveren, kwamen we aan op het zwarte strand. Na een stukje lopen zijn we in een open restaurant gaan zitten met sea view en hebben we poori's en pakora's gegeten. Op de achtergrond speelde een DJ strandmuziek uit de jaren '60. Terwijl we daar zaten te genieten van het eten en het uitzicht werden we echter al meteen lastig gevallen door straatverkopers met dekens en verkoopsters met fruitmandjes op hun hoofd. Dat ging de hele dag nog door en Zoe zou nog zwichten voor zo'n deken om op te zitten. Na de prijs succesvol omlaag gebracht te hebben van 1500 naar 1000 Rs. kwam ze er later echter achter dat de winkelprijs onder de 400 ligt.

Toch, genietend van de blauwgroene zee (niet blauw genoeg voor Zoe) zaten we daar op het dekentje. Het strand bestaat uit zwarte en gele zandkorrels en alles plakt overal. Toen we terugkwamen zat de hele douche onder. Verderop waren jongens (vrouwen hielden hun sari's aan en gingen niet verder dan hun knieen) aan het vechten met de golven onder hard gejoel en geschreeuw. Daarbij hoorde je om de 10 minuten gefluit van de strandwachten omdat ze te ver het water in gingen. Met Sanne en Caroline heb ik nog even meegedaan. Het omkleden gaf nog een hoop gestaar en lachende gezichten van Indiase mannen, maar gelukkig gingen de dames niet in bikini het water in en viel het daarna dus wel mee. De volgende dag zouden ook Zoe en Loek het water inspringen, maar toen was het al later en veel rustiger aan het strand.

Chai Tea Chai in Munnar

Op 6 augustus, mijn vorige post, zijn we dus naar Munnar vertrokken. De overgang van de deelstaat Andra Pradesh naar Kerala was al duidelijk van droog naar nat en van sorghum en pinda naar alle soorten palmen als kokos en banaan. Onderweg in de bergen naar Munnar zie je juist ook veel spices en thee. Door de hoogte en de vochtigheid groeit dat hier extra goed.

Gisteren zijn we na ontbijt met dosa's en chapati's met ons busje (en driver Sumesh) naar het Tata Tea Museum geweest, waar we het proces van thee produceren te zien kregen en waar ook een documentaire over de geschiedenis van het gebied vertoond werd. De boeren hebben op een gegeven moment een groot deel van de aandelen gekregen van het theebedrijf, waardoor het nu een cooperatie is. Bovendien was de gezondheidszorg en de educatie al opgezet door Tata Tea en zijn voorgangers en wordt er hier veel aan wildlife preservation gedaan. Allemaal erg positief voor dit bergstadje en de omgeving. Bovendien wordt er ook nog enigszins wat biologisch geteeld, al hebben we daar niets van gezien.

Na de lunch wilden we op weg gaan om in de mooie riviertjes te gaan waterfietsen. Rishi had me nog even in de war gelaten doordat het verschil tussen Pedal (waterfietsen) en Paddle (roeien) niet erg duidelijk was. Maar waterfietsen was erg leuk geweest, als het verhuurbedrijf niet gesloten was. Uiteindelijk zijn we maar naar Top Station gegaan om daar van het uitzicht te genieten. Lekker bergtoppen kijken. Daarna onderweg terug in Munnar zelf wat boodschappen gedaan. Er was een gasstelletje in onze hut, zodat we lekker zelf konden koken. In de hut gingen de dames en Loek meteen aan de slag. Rishi ontfermde zich over de rijst en de rest van de jongens konden lekker luieren :).

Nu zijn we in Alleppey, waar we van plan waren om de backwaters (rivierenstelsel) van Kerala af te varen naar Kollam. Helaas is het niet mogelijk, omdat hier morgen de grote Nehru Snake Boat race aan de gang is en omdat er brugwerkzaamheden op de route zijn. We hebben besloten om morgen meteen door te reizen naar Trivandrum, de hoofdstad van deze staat. Daar kunnen we nog wat shoppen, leuke dingetjes bezoeken en naar Kovalam beach. Daarna vertrekt de groep alweer naar Delhi, vroeg op de 12e. Sanne, Anil, Aline en ik gaan met de trein terug naar Kadapa op de 13e. Het lijkt dus al best wel snel afgelopen. Helaas, ik vond het erg leuk en gezellig met de groep, maar ben benieuwd naar de komende twee weken in een dorpje bij Kadapa.

De Golden Temple, Tirumala

Oef, ik weet dat ik met mijn verhaal pas bij 25 juli geweest ben, maar jullie zijn vast ook erg benieuwd naar wat ik nu allemaal meemaak, dus laat ik daarmee beginnen. Nouja vandaag gebeurt er in ieder geval niets. We zitten nu in Ernakulam, Kerala in een internet cafe en over een uur rijden we in auto's naar hillstation Munnar, waar we 2 nachten blijven.

Eergisteren (4 augustus) zijn we naar Tirupathi gegaan. Dichtbij ligt het plaatsje Tirupala, waar de Golden Temple Venkateswara staat. Daarbinnen staat een beeld van de HindoeGod Govinda en wordt bezocht door gemiddeld 40.000 bezoekers per dag. Voor het beeld kan elke hindoe een wens doen. Als deze uitkomt moet je in feite God bedanken door de trap van Tirupathi naar Tirupala (9 km bergopwaarts) te beklimmen. Wij hadden echter zin om de trap nu al te beklimmen, dus samen met Sanne, Loek, Rishi en Caroline gingen we omhoog. Door Sagar (de broer van Anil) werden we bij de eerste trede afgezet. In totaal zijn er 3350 treden. Onderweg was het uitzicht prachtig, maar ook de trappen waren mooi geel en rood gekleurd door gelovigen die dat met poeder aanbrengen. We kwamen verschillende mensen tegen die daarmee bezig waren. Je zag ook vaak vuurtjes in het midden van de treden, die mensen met kamphor maken.

Tijdens onze eerste rust vertelde een man aan ons dat hij had gewenst om een kleinzoon en dat hij daarom de trap beklom. Door zijn leeftijd moest hij het natuurlijk wel rustig aan doen. Aan het eind van de trap deden we onze schoenen uit en strooiden we zelf nog wat kamphor voor 1 R. in een vuur en maakten met rood poeder een stip op ons voorhoofd. Daarna voor 14 Rs. een maaltijd gekocht, omdat het nog even duurde tot Sagar ons boven weer op zou halen. Het ophalen ging niet helemaal goed, maar dat was mijn schuld. Ik had gezegt aan de telefoon dat we op Nagar Circle zaten, maar we daar zaten we helemaal niet. Iedereen was best boos op me dat het zo lang duurde tot we eindelijk weer afdaalden, maar gelukkig nu niet meer...

De volgende dag gingen we vroeg weer omhoog, omdat we nu de tempel zelf gingen bezoeken. Een aantal waren er al, omdat ze wat tickets moesten kopen. Maar dat was niet gegaan zoals de bedoeling was, dus we moesten nog erg lang wachten tot we naar binnen konden. De dames waren allemaal in mooie traditionele kleding. De rij was uiteindelijk best kort omdat we VIP cellar tickets hadden gekocht. Het duurde alleen wat langer, omdat Rishi zijn wekker meegenomen had, terwijl electronica binnen strict verboden is (horloges mogen wel). Toen we eenmaal bij het beeld van Govinda waren ging het allemaal heel vlug. Er was nauwelijks tijd om een glimps op te vangen van het beeld of om een wens te doen. Voor degenen die het wilden was het ook mogelijk om buiten de tempel bij een kleiner beeld de wens te herhalen. Daarna moest je nog even 9 keer om een klein tempeltje heen lopen na het schrijven van de wens op een stenen tablet met je vingers. Sommigen van ons deden dat, waaronder Aline en Sanne.
Toen we doorliepen kregen we heilig water en heilige rijst. Dat eerste was waarschijnlijk niet goed voor ons, dus dat hebben we nep-gedronken. Het tweede heb ik zelf wel opgegeten, omdat het erg onbeschoft is om het weg te gooien. Het was lekker zoet.

Ik vond het uiteindelijk een erg mooie ervaring om te zien hoe de Hindostaanse rituelen zijn. We hadden twee vriendinnen van Sagar bij ons die wat meer erover vertelden. Zo zagen we bijvoorbeeld ook mensen de voeten van een beeld aanraken met een munt, waardoor deze 'heilig' werd. We hadden overigens ook wel weer geluk om er bij te kunnen zijn, omdat daarvoor nog enkele westerlingen een laptop mee naar binnen genomen hadden. Anil en Sagar hadden extra veel moeite gedaan om ons daar binnen te krijgen en daar ben ik ze erg dankbaar voor. Echt een hele mooie plek! Jammer voor jullie dat ik geen foto's mocht maken. Andere foto's volgen nog, omdat ik ze hier niet kan openen.